Gecekondu Nasıl Yazılır? TDK'ye Göre Doğru Yazımı
Gecekondu kelimesi yıllardır hem gündelik dilde hem de şehircilik tartışmalarında sıkça karşımıza çıkan, Türkiye’nin sosyo-kültürel hafızasında özel bir yere sahip bir sözcük. Buna rağmen birçok kişi hâlâ kelimenin ayrı mı yoksa bitişik mi yazıldığını karıştırıyor. Özellikle internette yapılan aramalarda “gecekondu mu gece kondu mu” sorusunun çok sık sorulması, doğru kullanımı bilmenin önemli bir ihtiyaç olduğunu gösteriyor. Hem akademik yazılarda hem haber metinlerinde hem de sosyal medya içeriklerinde doğru yazımı kullanmak, dilin standartlaşması açısından büyük önem taşıyor. Bu nedenle TDK’nin kabul ettiği biçimi inceleyerek, hangi kullanımın doğru olduğunu açıklığa kavuşturmak faydalı olur.
Doğru Yazım: Gecekondu
Türk Dil Kurumu’na göre kelimenin doğru yazımı gecekondu şeklindedir. TDK sözlüğünde “gecekondu” tek bir madde olarak yer alır ve bitişik yazılır. Bu kelime, “gece kondurulan” yani kısa sürede, genellikle izinsiz şekilde yapılan yapı anlamına gelir. Zamanla gündelik dilde çok yerleştiği için artık kalıcı bir isim hâline gelmiştir ve birleşik yapı özelliğini korur.
Bir örnek cümle: “Mahalledeki eski gecekondu sonunda yıkıldı ve yerine küçük bir park yapıldı.”
Bu cümlede kelime bir nesneyi tanımlayan sabit bir ad olarak kullanıldığı için bitişik yazılması zorunludur.
Yanlış Yazım: Gece kondu
“Gece kondu” biçimi ise anlamı parçalayarak kelimeyi yanlış hâle getirir. Ayrı yazıldığında, sanki “gece” kelimesi zaman belirtiyormuş ve “kondu” yüklem gibi kullanılıyormuş hissi verir. Oysa genel kullanımda burada anlatılmak istenen şey tek bir kavramdır. Bu nedenle ayrı yazım hem dil bilgisi açısından hatalıdır hem de TDK tarafından tamamen yanlış kabul edilir.
Yanlış kullanıma örnek: “Bu sokakta birçok gece kondu var.”
Bu kullanım anlamı bozduğu için doğru değildir.
Gecekondu kelimesi Türkiye’deki şehirleşme tarihinin bir dönemiyle özdeşleşmiş, kültürel bir kavram hâline gelmiştir. Böyle kalıplaşmış birleşik kelimelerde en güvenilir kaynak her zaman TDK kabulüdür. Hem yazılı hem dijital içerikte doğru formun kullanılması, okuyucunun gözünde dil bilincini güçlendirir. Kelimenin bitişik yazıldığını bilmek, benzer birçok birleşik kelimenin yazımını da daha kolay kavramanı sağlar ve dilin ince kıvrımlarını daha rahat takip etmene kapı aralar.